Sommige artikels van De Morgen halen een welbepaald thema aan. Daaropm zetten we ze eens extra in de kijker.
17.07.2006
De trucjes van de Compagnie door
Cathy Galle
Echt illegaal is het allemaal wellicht niet, hooguit een beetje 'op het randeke'. Het is dan ook de vraag of het gerecht in Knokke iets zal vinden dat ze strafrechtelijk kunnen vervolgen. Maar het is een feit: in Knokke hebben ze het graag wat groter en prestigieuzer. En daar mag gerust weleens een trucje voor worden gebruikt.
Ooit was dit het befaamdste hotel van Knokke. Het chique etablissement, pal tegenover het Casino van Knokke, wordt echter in oktober afgebroken. Hotel La Réserve draagt een geschiedenis met zich mee. Het werd in 1949 gebouwd en was lange tijd eigendom van de families Nellens en Van Thillo. In 1979 werd er een waterkuuroord aan toegevoegd. Maar huidige eigenaar, de Compagnie Immobilière Du Zoute, heeft er andere plannen mee.
De immobiliënmaatschappij van de familie Lippens ziet het al helemaal voor zich: op deze plaats moet een nieuw complex met hotelfunctie verrijzen. Het zal negen verdiepingen tellen, 120 kamers en om en bij de 150 luxeappartementen. Volgens de vergunning die de compagnie op zak heeft, zal het hotel ook een toren krijgen van 35 meter hoog.
Dat het voormalige hotel pal in een woonbuurt staat, is voor de compagnie enkel een vervelend detail. "Het is wraakroepend", zegt een buurtbewoner, die anoniem wenst te blijven. In het Knokke van burgemeester en alleenheerser Lippens wordt openlijke kritiek volgens de al wat grijzende man namelijk niet op prijs gesteld. Dat heeft hij in het verleden ondervonden, toen hij met het buurtcomité Casino acties voerde. "Laat ons zeggen dat we vriendelijk doch hardhandig verzocht werden dat niet meer te doen. Onze advocate kreeg zelfs een rechtszaak aan haar been, omdat ze aan enkele journalisten ons standpunt had uitgelegd."
De buurt heeft de jongste jaren al wat af geprotesteerd. Eerst waren er de plannen voor het nieuwe casino. De omwonenden schrokken zich een hoedje toen ze de maquettes zagen. Vooral de reusachtige vieringtoren van wel 108 meter hoog is nog steeds voorwerp van discussie. De buurtbewoners, die vrezen hun uitzicht en zon helemaal kwijt te zijn, starten met een petitiecampagne. Tot nu toe zonder al te veel resultaat.
En nu is er dus al een nieuw probleem: La Réserve. "Eigenlijk is het een perfect voorbeeld van hoe het er in Knokke aan toe gaat", zegt de grijzende man. "Er wordt een ontwerp van nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan voor de buurt voorgelegd aan het schepencollege. Elke goede verstaander ziet meteen dat het plan mooi op maat van de projectontwikkelaar is gemaakt. Die is niet voor niets de Compagnie Du Zoute, de maatschappij van de familie van onze burgemeester."
Er komt, zoals de procedure oplegt, een openbaar onderzoek over het plan en in het geval van La Réserve komen er maar liefst 290 bezwaarschriften binnen. Vervolgens gaat het plan, opnieuw zoals de procedure voorschrijft, naar de gemeentelijke commissie Ruimtelijke ordening (GECORO). "En wie blijkt dan voorzitter van de commissie te zijn? Notaris Lucas Vandenbussche, huisnotaris van de Compagnie."
Enige navraag leert dat notaris Vandenbussche niet alleen de huisnotaris is van de Compagnie, maar in het verleden ook al grote zaken van het gemeentebestuur van Knokke naar zich toe geschoven kreeg. Bovendien verscheen hij eerder al op de lijst van partij van de burgemeester, Gemeentebelangen, en deed hij zelfs een tijdje dienst als woordvoerder van die partij.
Burgemeester Leopold Lippens veegt de kritiek van belangenvermenging bij bouwdossiers losjes onder tafel, in zijn eigen jongensachtige stijl. Volgens hem kan er geen sprake zijn van belangenvermenging, aangezien hij als burgemeester bij elke vergadering over bouwaanvragen door zijn eigenste Compagnie het lokaal eventjes verlaat. Volgens hem het ultieme bewijs van zijn onschuld.
Super-de-luxe appartementen
Niet ver van het casino en La Réserve wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een ander vrij omstreden project. Finis Terrae, 48 super-de-luxe (zelfs naar Knokse normen) appartementen aan de rand van het natuurreservaat de Zwinbosjes. Die 220 hectare ten westen van het Zwin vormt het overgangsgebied tussen strand, duinen en polders aan de Belgische oostkust. Net als grote broer Het Zwin zijn ook de Zwinbosjes eigendom van de Compagnie Du Zoute.
Ooit lag op deze plek de Swimmingpool, een zwembad met internationale allures dat perfect voor olympisch bad kon doorgaan. In 1980 werd het gesloten, officieel omdat het niet meer rendabel was. Vreemd, aangezien enkele jaren daarvoor de gemeente nog voor het behoud van haar zwembad gevochten had. De opmaak van het gewestplan dateert immers uit die periode. In het ontwerpgewestplan stond de zone van de Swimmingpool ingekleurd als groenzone. De gemeente diende echter bezwaar in met het argument dat het zwembad er nu eenmaal al lag en dat het niet zomaar kon worden gesloten. De opstellers van het definitieve gewestplan hielden rekening met dat bezwaar en kleurden de zone in als gebied voor dagrecreatie.
Het gewestplan kwam er in 1977, drie jaar later ging het zwembad dicht. Enkel de cafetaria bleef nog open.
Daarna hadden gemeente en Compagnie het ene zotte plan na het andere. Eerst wilde men in het gebied een jachthaven aanleggen, eentje op zijn Knoks welteverstaan, van 20 tot 30 hectare. De plannen werden nooit goedgekeurd in Brussel. Later werd het hele gebied als landschap geklasseerd, behalve het stukje waar nog activiteit was, dat van de cafetaria en de bijbehorende parking dus. Toen kwam het gemeentebestuur op de proppen met een nieuw plan voor dat stukje: de bouw van een Internationaal Congres Centrum. Iets waarvan burgemeester Lippens vond dat zijn gemeente absoluut niet zonder kon. Het zou ook niet zomaar een centrum worden, maar wel eentje in de vorm van een aztekentempel, een trappiramide dus van om en bij de 4 hectare. Ook dat plan geraakte uiteindelijk nooit goedgekeurd.
Uiteindelijk kwamen Lippens en co. voor die lap grond met het ultieme project: Finis Terrae. Het eerste bouwontwerp met acht verdiepingen werd nog afgekeurd door de toenmalige minister Eddy Baldewijns. In 2000 diende de Compagnie een nieuwe aanvraag in voor een project van enkele bouwlagen kleiner, voor een gebied dat in totaal 1,25 hectare bedraagt.
Daarvoor was wel een bestemmingswijziging nodig van het stuk grond van zone van dagrecreatie naar woonzone. In Knokke is dat nooit een probleem. De gemeente heeft altijd zo zijn eigenaardigheidjes gehad. Normaal gezien stapt een projectontwikkelaar naar de gemeente om te kijken welke grenzen er door de bijzondere plannen van aanleg bestaan alvorens iets te kopen. In Knokke gaat dat anders. Daar bedenkt de Compagnie een project en verandert vervolgens de gemeente de bestemming.
Hoewel het deze keer niet zo makkelijk ging. In het Vlaams Parlement gingen steeds meer stemmen op om de Zwinduinen te beschermen. Er werd dan ook een motie goedgekeurd dat de bevoegde minister van Ruimtelijke Ordening, Dirk Van Mechelen, pas kon beslissen over de bestemmingswijziging als de compagnie de Zwinduinen aan het Vlaamse Gewest zou verkopen. Dankzij die stok achter de deur kon de toenmalige minister van Milieu Vera Dua het duinengebied aankopen. Prijskaartje: 3 miljoen euro. De Zwinbosjes kregen prompt het statuut van natuurreservaat. Van Mechelen keurde op zijn beurt het plan goed: daardoor stond niets nog de uitbouw van Finis Terrae in de weg.
De Vlaamse overheid kreeg veel kritiek op de 'deal' die ze met de compagnie gesloten had, maar volgens Vlaamse volksvertegenwoordiger André Van Nieuwkerke (sp.a), die al jaren voor een groene kust ijvert, ging het hier om een hoger doel. "We wilden vooral de bouwwoede in Knokke stoppen. En ja, daar hebben we toegevingen voor moeten doen. Maar geef toe, als u kijkt naar de oorspronkelijke plannen, valt het toch nog reuze mee nu."
Over een ding maakt hij zich wel wat zorgen. De Lippensclan wil namelijk ook Het Zwin verkopen aan het Vlaams Gewest. Het onderhoud van het gebied, dat veel last heeft van verzandingen, is namelijk te duur geworden. De vraag is wat de Compagnie voor die verkoop in ruil zal vragen en ook krijgen.
Illegaal clubhuis
Aan het einde van het strand, net voor Het Zwin, wordt nu de laatste hand gelegd aan de super-de-luxe appartementen. Finis Terrae is een toepasselijke naam: dit is het uiterste puntje van de Vlaamse kust. Eén zaak kan de pret wel nog bederven. Als de eigenaars van de luxeappartementen van op hun duur betaald terras richting zee turen, hebben ze nu een niet zo aangenaam beeld: een veredelde chalet en wat containerachtige koterijen. Het prestigieuze project kijkt pal uit op zowat de enige openlijke bouwovertreding die in Knokke te vinden is: Surfers Paradise, een surfclub die er gezet is zonder bouwvergunning en zonder toestemming van de eigenaar van de grond (in dit geval dus het strand), namelijk het Vlaamse Gewest. De surfclub ligt ook aan de rand van een habitatrichtlijngebied.
In Knokke ging dat zo: de man die de surfclub uitbaat, stapte destijds naar burgemeester Lippens. Hij vroeg de burgemeester of hij zijn (toen nog alleen) surfschool op die plek mocht optrekken. Lippens vond dat wel een goed idee. En zo geschiedde in Knokke. Hoewel Lippens al jaren gepleit heeft voor het behoud van de surfclub en geen enkele kritiek erover duldde, is hij nu opvallend stil. De provincie West-Vlaanderen wil dat het illegaal gebouwde clubhuis verhuist naar een terrein ter hoogte van de Lekkerbekhelling. Hij zal het nooit van zijn leven toegeven, maar het komt Lippens heel goed uit.
(Eigen berichtgeving)